Tijdens het opzetten van een publieke lokale omroep moeten er heel wat keuzes gemaakt worden. ‘Welke programma’s maken we?’, ‘Hoe ziet de organisatie er straks uit?’ en ‘Waar komt de redactie of studio te staan?’. Stuk voor stuk lastige vragen, waar we graag jouw mening over willen horen. Om je een beetje op weg te helpen met die lastige vragen, schotelt, ‘stemmingmaker’ Arthur Vierboom je elke week een casus voor. Deze week is dat ‘reclame’. Moet een publieke lokale omroep eigenlijk wel reclame willen maken? Denk je mee?

Reclame bij lokale publieke omroep Lekstroom geen goed idee.

Mag een lokale publieke omroep inkomsten verwerven via reclame? Ja hoor dat mag. Als je maar een duidelijk onderscheid maakt tussen reclame en redactionele content, staat een omroep niet veel in de weg. Maar moet je het willen? Nee, zeg ik. Het levert misschien geld op, maar het kost je ook wat.

Allereerst kost het vertrouwen. Je probeert als lokale publieke omroep het vertrouwen van je publiek te winnen en reclame, het tegen betaling doorgeven van de boodschap van een ander, draagt daar niet aan bij. Als publieke lokale omroep heb je geen winstoogmerk en is reclame geen bitter noodzaak. Commerciële lokale media hebben geen publieke bekostiging dus daar is het hebben van adverteerders beter uitlegbaar (hoewel het ook daar ook niets bijdraagt aan betrouwbaarheid).

Draagt reclame bij een lokale publieke omroep bij aan een betere zenderprogrammering of profiel? Nee. Meestal zitten de reclameblokken op de radio voor en na het nieuws, online voor je nieuwontwerp en op tv in reclameblokken. Ze zijn veelal niet meer dan een hinderlijke onderbreking of een plaspauze. Ze voegen inhoudelijk niets toe en dragen niets bij aan het profiel van je omroep of zender.

En dat is niet het enige. Als omroep met reclame verkoop je ‘bereik’ en is het hebben van veel luisteraars en kijkers een voorwaarde voor inkomsten. Dat heeft impact op je programmatische keuzes. Liever een ‘gezellig’ dan een ‘informatief’ programma. Liever ‘amusement’ dan een ‘documentaire’. Of liever een verhaal over een beroemde inwoner dan eentje over een zorgcentrum dat problemen heeft. Allemaal zaken waar een publieke lokale omroep niet over na zou moeten hoeven denken.

Mijn belangrijkste argument is overigens vooral praktisch van aard.

Bij een publieke lokale omroep waar veel vrijwilligers werken, is reclame een behoorlijk blok aan het been. Je moet adverteerders zoeken, je moet achter het geld aan en je moet lange gesprekken voeren met adverteerders. Verspil geen energie van vrijwilligers aan deze nutteloze, energievretende activiteiten. Laat makers hun nieuwsgierigheid volgen en gewoon mooie dingen maken waar zij zelf enthousiast van worden.

Bovendien heb je door het weren van reclame nog een andere fijne bijwerking. Je relatie met andere lokale (commerciële) media gaat erop vooruit want je ‘bederft’ hun markt niet. Het heeft bij Omroep Houten zelfs in ‘samenwerkingen’ geresulteerd, waarbij de omroep pagina’s kopij mocht aanleveren, met verhalen over de omroep.

Natuurlijk kun je daar tegenin brengen dat meer geld meer journalistieke mogelijkheden biedt. Dat is waar. Dus wees creatief met sponsoring. Vraag mensen ‘Vriend’ te worden van jouw omroep, net als lokale theaters dat doen. Bij sponsoring verkoop je geen bereik maar betrokkenheid bij de lokale gemeenschap. Een sticker op een winkelruit met de tekst ‘Wij kijken en luisteren naar Omroep (vul naam van jouw omroep in)’, is tegelijkertijd promotie en een inkomstenbron. In Houten is aan de gemeenteraad uitgelegd dat de omroep nooit meer dan 10 % van onze begroting uit ander geld dan die van de ‘bekostiging’ zal laten bestaan.

Die 10 procent komt bijvoorbeeld van productieopdrachten voor organisatie met kleine budgetten. Ze hebben het geld niet voor een commerciële productie en er zit vaak een maatschappelijk belang aan (bijv. een historische werkgroep of een verslag van de dodenherdenking) wat het ook interessant maakt voor de omroep. Deze organisaties benaderen de omroep en de omroep biedt diensten aan tegen een niet commerciële prijs. De content is niet redactioneel en wordt dan ook niet uitgezonden bij de omroep zelf.

Wat vind jij van reclame en alternatieve inkomstenbronnen voor de omroep? Wij zijn benieuwd naar je verhaal.